تحقیق در احوال و آثار و افکار و اشعار ایرج میرزا و خاندان و نیاگان او

به اهتمام: دکتر محمد جعفر محجوب

ناشر: انتشارات اندیشه

تاریخ نشر: سال ۱۳۵۶ – چاپ چهارم

تعداد صفحات: ۳۸۰ صفحه

حجم: ۲۲.۲ مگابایت

درباره دیوان ایرج میرزا :

متن کامل کلیات دیوان ایرج میرزا (معروف به جلال الممالک). ایرج میرزا دارای طبعی سرشار و قریحه ای اعجاب آور در سرودن اشعار و انتقادی اجتماعی است. با توجه به ویژگیهای دوران زندگی او و دیدگاه روشنگرانه اش نسبت به مناسبات اجتماعی و سیاسی و خرافات مذهبی، می توان نظرات اصلاح گرانه او را در این زمینه ها در اشعارش یافت هرچند زبان شعر و فرم سخن سرائی و استفاده او از کلمات و اصطلاحات رکیک او همواره مخالفان وموافقانی داشته است.

درباره ایرج میرزا :

ایرج میرزا (۱۲۵۱ خورشیدی تبریز – ۲۲ اسفند ۱۳۰۴ خورشیدی تهران) ملقب به «جلال‌الممالک» و «فخرالشعرا»، از جمله شاعران برجسته ایرانی در عصر مشروطیت (اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی) و از پیشگامان تجدد در ادبیات فارسی بود. ایرج میرزا در قالب‌های گوناگون شعر سروده و ارزشمندترین اشعارش مضامین انتقادی، اجتماعی، احساسی و تربیتی دارند. شعر ایرج ساده و روان و گاهی دربرگیرندهٔ واژگان و گفتارهای عامیانه است و اشعار او از جمله اشعار اثرگذار بر شعر دوره مشروطیت بود.

او فرزند صدرالشعرا غلامحسین‌میرزا، نوهٔ ایرج پسر فتحعلی‌شاه و نتیجهٔ فتحعلی شاه قاجار بود. تحصیلاتش در مدرسه دارالفنون تبریز صورت گرفت و در همان مدرسه مقدمات عربی و فرانسه را آموخت. وقتی امیرنظام گروسی مدرسه مظفری را در تبریز تاسیس کرد، ایرج میرزا سمت معاونت آن مدرسه را یافت و در این سمت مدیریت ماهنامه ورقه (نخستین نشریه دانشجویی تبریز) را برعهده گرفت. در نوزده‌سالگی لقب «ایرج بن صدرالشعرا» یافت. لیکن بزودی از شاعری دربار کناره گرفت و به مشاغل دولتی مختلفی از جمله کار در وزارت فرهنگ (معارف آن‌زمان) پرداخت. سپس به استخدام اداره گمرک درآمد و پس از مشروطیت هم در مشاغل مختلف دولتی از جمله وزارت کشور در سمت فرماندار آباده و معاونت استانداری اصفهان خدمت کرد. ایرج میرزا در پی یک سکته قلبی در منزلی در تهران درگذشت. ایرج میرزا به زبان‌های ترکی، فارسی، عربی و فرانسه تسلط داشت و روسی نیز می‌دانست و خط نستعلیق را خوب می‌نوشت. آرام‌گاه ایرج میرزا در گورستان ظهیرالدوله تهران قرار دارد.